Bouwhistorisch onderzoek is het onderzoek naar de bouw-, verbouwings- en gebruiksgeschiedenis van gebouwde objecten of ensembles van objecten, in hun ruimtelijke samenhang. Hierbij wordt gekeken naar onder meer de historische context, ontwerp, (bouw) vorm, constructies, gebruikte materialen en afwerkingen. Het onderzoek brengt in kaart hoe de oorspronkelijke situatie bij de bouw was en welke veranderingen er in de loop der tijd hebben plaatsgevonden, gerelateerd aan het (veranderende) functie/gebruik en de ruimere context. De bestaande situatie wordt meestal beschreven als uitkomst van die eerdere processen.
Het onderzoek is te verdelen in twee hoofdtypen:
- Onderzoek met waardestelling
- Documenterend onderzoek
1.Bij een onderzoek met waardestelling is het doel meestal het vaststellen van (monumenten) waarden. Deze waardestelling geeft de historische waarden van een gebouw of complex aan. Deze historische waarden zijn weer van belang bij het aanvragen van een bouwvergunning. Aan de waardestelling wordt namelijk veel waarde gehecht door welstandscommissies en monumentencommissies. Ook als uw gebouw of object niet de status heeft van een beschermd monument is een betrouwbare en heldere waardestelling van groot belang in de procedures rondom verbouwingen.
De soorten bouwhistorische onderzoeken met waardestelling zijn:
- Inventarisatie
- Verkenning
- Opname
2.Bij het documenterende onderzoek speelt meestal een wetenschappelijk doel. Het legt primair fysieke gegevens vast van de bouw-, verbouwings- en gebruiksgeschiedenis, maar hoeft daar geen waarden aan toe te kennen.